जॉर्ज_डब्लू_कार्व्हर

#जॉर्ज_डब्लू_कार्व्हर

त्याला दिलेलं नाव हे त्याचं स्वतःच नाही, दोन महिन्याचा असताना त्याच्या गुलाम आईला दरोडेखोर पळवून घेऊन गेले ते कायमचीच, वयाच्या दहा बारा वर्षापर्यंत त्याला बोलता येत नव्हतं, मातीत राबून कष्ट करतच दिवस काढायचे, त्वचेचा रंग काळा असल्यामुळे समाजात मिळणारी दुय्यम वागणूक. एकदा आपल्याच जातबंधुला (Black) काही लोक फरफटत नेत आहेत आणि त्याला रस्त्यावर जिवंत जाळलं जात आहे हे बघून तो पुरता सैरवैर झाला, ही घटना आहे उत्तर अमेरिकेतल्या १८६० च्या दशकातली जेव्हा काळ्याना माणूस म्हणून जगण्याचे स्वातंत्र्य दिलं जावं  आणि गुलामगिरी संपुष्टात यावी यासाठी संघर्ष सुरू होता. हे सर्व असताना बागकामाची, झाडांची फुलांची प्रचंड आवड असलेला हा मुलगा म्हणजे जॉर्ज डब्लू कार्व्हर, कार्व्हर हे आडनाव ज्याने त्याच्या आईला विकत घेतलेल त्या मालक कडूनच मिळालं, खूप कठीण आणि हालाकीच्या परिस्थितीत त्याने कष्ट करून त्याच शिक्षण पूर्ण केलं, या जगात त्याला स्वतःच असं कोणीच नव्हतं त्याने लग्न ही केलं नाही, पण त्याला वेळोवेळी चांगली माणसं भेटत गेली, अमेरिकेत कृषी क्षेत्रात त्यांनी अदभुत अशी क्रांती केली, शेती व्यवसायाला पूरक अशी  कितीतरी नवीन उत्पादन शोधून काढली, फक्त भुईमूगा पासून शंभर हुन अधिक उत्पादन त्याने शोधून काढली, रताळ्यापासून ही अनेक उत्पादन त्याने बनवले, कापसाच्या शेतीत अभूतपूर्व बदल घडवले, ज्याचा अमेरिकेच्या अर्थ व्यवस्थेला भरपूर लाभ झाला, अमेरिकेत वेगवेगळ्या ठिकाणी त्याला व्याख्यानासाठी बोलावण्यात येत असे, त्वचेचा रंग काळा असल्यामुळे बऱ्याच ठिकाणी त्याला अपमान सहन करावा लागत असे, बऱ्याच हॉटेलात निग्रोना (black) राहण्यासाठी परवानगी नव्हती, लिफ्ट वापरण्याची परवानगी नव्हती, एवढं सगळं असूनही त्याने कधीही हार मानली नाही, शोध लावलेल्या कुठल्याही पदार्थच कधी पेटन्ट घेतलं नाही, आता त्याच्या मित्र यादीत अमेरिकेच्या राष्ट्रअध्यक्ष पासून हेन्री फोर्ड सारखे मोठमोठाले उद्योगपती होते, भारतातून गांधींजी सोबत देखील त्याचा पत्र व्यवहार होत असे, परंतु कार्व्हर ने कधीही कुणाकडूनही कुठली वस्तू वयक्तिक लाभासाठी स्वीकारली नाही, आयुष्यभर त्याने एकच कोट ठिगळ लावून आणि रफू करून वापरला. 

आयुष्यभर कार्व्हर एकाच पगारात काम करत राहिला त्याने कधीही पगारवाढ घेतली नाही, त्याला पैशाच्या प्रलोभनच्या कितीतरी नौकऱ्या येत पण कार्व्हर सर्वांना नम्रपणे नकार देत असे, शेवटपर्यंत बुकर टी वशिंग्टन यांच्या संस्थेतच तो काम करत होता, माझ्या बांधवांसाठी (black) मला काहीतरी करायचं आहे जेणे करून त्यांचं हे कनिष्ठतेच जीवन संपुष्टात येईल आणि त्यांना आत्मसन्मानाने जगता येईल हाच त्यांनी ध्यास घेतला होता. कार्व्हर कोणाकडूनही काहीही भेट स्वीकारत नसे पण त्यांचा एक उद्योगपती मित्र काहीतरी घ्यावं म्हणून खूप मागे लागला होता शेवट कार्व्हर ने त्याला एक हिरा मागितला हे ऐकून त्यांचा मित्र खुश झाला आणि एका अंगठीत लावून एक हिरा कार्व्हर ला दिला, खूप दिवसांनी जेव्हा त्यांचा मित्र त्यांना भेटला तेव्हा ती हिऱ्याची अंगठी कर्व्हरच्या हातात नव्हती मित्राने विचारल्यावर प्रयोगशाळेच्या कपाटात ठेवलेली अंगठी कार्व्हर ने त्याला दाखवली, विद्यार्थ्यांना दाखवताना हिरा हे खनिज कार्व्हर कडे नव्हतं आणि त्यासाठी त्याने तो हिरा मित्राकडून घेतला होता. असा कार्व्हर हा एक उत्तम चित्रकार देखील होता, संगीतदेखील तो चांगलं वाजवत असे. असा कार्व्हर आयुष्यभर इतरांच्या मदतीसाठी झिजत राहिला. यापुस्तकाची भाषा खूप सरळ सोपी आहे माझ्या सहा वर्ष्याच्या मुलीला देखील समजायला सोपी अशी. A must read book.

:- मयुर नरवाडे